A

Aandronk

Eerste wat je waarneemt als de wijn in je mond komt.

Aards

Ruikt naar paddenstoelen en bossen.

Afdronk

De smaak na het doorslikken (of uitspugen) Afdronk wordt gemeten in tijd: kort, gemiddeld of lang. Een gemiddelde afdronk duurt 5-10 seconden Doorslikken of uitspugen geeft hetzelfde resultaat, met doorslikken kun je het alcoholgehalte beter bepalen. Hoe branderiger je keel, hoe meer alcohol.

Amabile

De Italiaanse term voor halfzoete wijn.

Amarone

Een rode wijn uit de Veneto-Italie, gemaakt van gedroogde druiven, daardoor zeer geconcentreerd, volle body, hoog in alcohol.
Blend van druiven: Corvino Veronese, Rondinella, Molinara.m

Aroma

Geur van een wijn. Vaak wordt een onderscheid gemaakt tussen het primaire aroma en het door rijping verkregen bouquet of secundair aroma. Het primaire aroma is dan in de jonge wijn aanwezig, voortgekomen uit de druif en de gisting: fruitig, bloemig, plantaardig, kruidig, kamfer, broom, zweet, tomaat, of niet lekker, dat kan natuurlijk ook. Wanneer je aan een wijn ruikt bereik je de primaire aroma’s. Na walsen komen de rijpingsaroma’s meer te voorschijn.

Assemblagewijn

Wordt gezegd van wijn die wordt samengesteld uit meerdere (witte en blauwe) druivenrassen. Ook wel blend genoemd

Assembleren

Het samenstellen door wijnen te mengen. Uit verschillende wijngaarden, van meerdere druivenrassen of door jaren te roeren en te mengen. Vaak toegepast om ieder jaar een constante smaak te kunnen presenteren. In bijvoorbeeld Roussillon heeft men veel druiven staan die men niet als cépage zou gebruiken, maar juist als assemblage. In Champagne assembleert men wijnen van verschillende jaren, in tegenstelling tot een millésime. Hele goede, dure champagnes kunnen uit ruim honderd verschillende wijnen zijn samengesteld. Ook: verschneiden (D), blend (UK)
Assembleren kan ook het samenstellen van een wijn door druiven te mengen betekenen. Voor het persen kan men een druivensamenstelling maken. De eerste ideeën hiervoor zijn al in het voorjaar bekend. Men kan ook druiven door elkaar planten en alle druiven door elkaar verwerken.

Azienda

Italiaanse term voor een wijndomein dat wijn maakt van eigen, dan wel van gekochte druiven.

Azijnzuur

Azijn is water of wijn met 1% azijnzuur. Uiteindelijk wordt alle wijn azijn.

B

Balans

Een harmonische wijn met evenwicht in zuren, fruit, alcohol en eventueel tannine.

Barbera

Rode wijndruif uit Piemonte – Italië.Hoog zuur, kersenaroma. De Barbera kan als wijn onder de naam Barbera hoge kwaliteit wijn leveren, gekenmerkt door sappig rood fruit.

Bardolino

Rode wijn uit Veneto, Noordoost-Italië. Van dezelfde druiven als Valpolicella, waarvan de belangrijkste: Corvino Veronese. Bardolino is een makkelijke lichte wijn, licht gekoeld drinken. Wordt in grote volumes geproduceerd.

Bezinken

Het in de wijn naar beneden dalen van vaste deeltjes. Het bezinksel wordt “depot” genoemd.

Barrica/Barrique

Eikenhouten wijnvat.

Blend

Wijn samengesteld uit meerdere (witte en blauwe) druivenrassen. Ook wel assemblagewijn genoemd.

Bodega

Wijnhuis

Body

De wijn heeft kracht, veel alcohol.

Botrytis

Een schimmel die druiven aantast onder koele en vochtige omstandigheden. De druiven krimpen en verrotten of drogen uit. De schimmel verhoogt het suikergehalte en de aroma’s van de druiven. Wordt ook ‘”edelrot” genoemd.

Bottelen

Vullen van een fles. Gebeurt in Nederland met in bulk geïmporteerde wijn, maar natuurlijk ook in wijnproducerende landen. Het bottelen brengt gemak voor de consument, maar zorgt er ook voor dat de wijn luchtvrij wordt bewaard, waardoor deze langer houdbaar blijft dan in een tank of vat.

Bouquet

Ontwikkelde en complexe geur van een gerijpte wijn. Tot bouquet behoren o.a. de aardse, bossige, dierlijke, kruidige, notige, tabakkige geuren. Bouquet ontstaat meer in wijnen met meer zuur en wijnen van een arme bodem.

Brunello di Montalcino

Wijn uit de regio Toscane. Rode wijnen in Chianti-stijl, gemaakt van de Sangiovese druif. Over het algemeen hoog gewaardeerd en geprijsd.

C

Cantina Sociale

Is de Italiaanse benaming voor een coöperatie. Italië is een van de grootste wijnproducent ter wereld, goed voor 1/5 van de totale wereldproductie, met een opbrengst van +/- 6 miljard liter wijn per jaar.Er zijn in Italië enorm veel kleine wijnboeren en boeren die druiventeelt erbij doen.Zij verkopen hun druiven aan de plaatselijke coöperatie.

Capsule

Omhulsel dat over de kurk, mond van de fles en een deel van de hals wordt aangebracht. Van metaal of kunststof. Dient op de meest correcte wijze enige millimeters onder de mond van de fles afgesneden te worden om contact met de wijn te vermijden.

Cava

Mousserende wijn die gemaakt wordt volgens de Méthode Traditionelle, dat wil zeggen gisting op de fles.

Cava Reserva

Minimaal 3 jaar gerijpt.

Cava Grand Reserva

Minimaal 5 jaar gerijpt.

Cépage

Wordt voor 100% van één druivenras gemaakt. De wettelijke grens ligt meestal bij 85%. Mengsels van druivenrassen zijn vaak lekkerder.

D

Decanteren

Het op serveertemperatuur laten komen van een fles rode wijn welke uit de kelder o.i.d. komt.

Depot

Bezinksel. Wijn van cabernet sauvignon druiven geeft veel depot, pinot noir amper. Kan zeer bitter smaken. Niet te verwarren met wijnsteen.
Het depot ontstaat tijdens de gisting op de bodem van het vat (lie). Wanneer de wijn ongefilterd wordt gebotteld zullen vaste delen in de fles kunnen komen.
Depot ontstaat ook tijdens de rijping van rode wijn in de fles en verzamelt zich op de bodem. Is te verwijderen met decanteren.

DOC

Officiële kwaliteitsaanduiding. Deze wijnen komen uit een bepaalde streek (origine) en zijn aan strenge kwaliteitseisen onderworpen. Gecontroleerd worden onder andere de druivenrassen, het aantal wijnstokken, de maximum opbrengst, het maximum alcoholpercentage en de verbouwingsmethode

DOCG

Officiële kwaliteitsaanduiding. Deze wijnen komen uit een bepaalde streek (origine) en zijn aan strenge kwaliteitseisen onderworpen. Gecontroleerd worden onder andere de druivenrassen, het aantal wijnstokken, de maximum opbrengst, het maximum alcoholpercentage en de verbouwingsmethode.

Droesem

De drab die naar de bodem van de tank zakt. Deze kan afgestorven gistcellen, pulp, zaden en stelen bevatten. Soms wordt hiermee ook het bezinksel bedoeld dat in de hals van de fles zit na de tweede fermentatie van mousserende wijnen. Dit bezinksel wordt later in het proces nog verwijderd.

Droog

Een droge wijn, wordt tegenwoordig ook “strak” genoemd. Eigenlijk is droge wijn een wijn met een prima balans tussen zuur en zoet. Als de gistende wijn ongestoord door kan gaan, zal uiteindelijk bijna alle suiker op zijn en zal droge wijn ontstaan. In noordelijke gebieden zijn de kelders vaak zeer koel. Wil men daar een droge wijn verkrijgen dan zal vaak warmte aan de gistende wijn moeten worden toegevoegd om alle suiker (tot minder dan 4 g/l) te kunnen vergisten. Maar zit er veel zuur in de wijn dan kan wat meer suiker in de wijn geen kwaad. Het is niet eenvoudig daar een goede balans in te vinden.

E

Edel druivenras

Een druivenras dat tot de allerbeste druivenrassen gerekend kan worden. Een edel druivenras heeft een constante hoge kwaliteit. Er worden gedistingeerde, evenwichtige wijnen van gemaakt.

Edelrot

Zie “botrytis”.

Elegant

Positief smaakkenmerk van een wijn. De structuur van dit smaakkenmerk is smal, maar heeft finesse en is evenwichtig. Ragfijn, delicaat. Kan in flûte geschonken worden.

Enten

Kruisingstechniek voor planten. Een deel van een plant (de ent) wordt vastgemaakt op de stam van een andere plant. Wordt gebruikt ter verbetering van de plant.

Evenwicht

Wijn met alle smaakonderdelen en in de juiste verhoudingen.

F

Ferm

Meestal jong met tannines en/of veel zuur.

Finesse

Eigenschap van grote wijnen: verfijnd en complex. Subtiel.

Filmend

Zacht mondgevoel, alsof er een filmlaagje in de mond komt.

Flesrijping

De rijping van de wijn in de fles door natuurlijke chemische reacties van stoffen in de wijn. Dit proces begint wanneer de wijn eerst voldoende heeft gerijpt op vat.

Floraal

Ruikt naar bloemen, is soms geparfumeerd, vriendelijk.

Frizante

Italiaanse term voor licht mousserende wijn: 2,5 bar druk.

G

Gelaagd

Complexe wijn, met meer lagen of dimensies.

Geoxideerd

Oude wijn of de wijn is in aanraking met te veel lucht geweest waardoor hij een bruine kleur heeft, z’n fruitige aroma’s kwijt is en daarvoor in de plaats overrijpe en vaak ook zure aroma’s heeft gekregen.

Gewicht

Licht, middelzwaar of zwaar – wordt bepaald door alcohol- en/of suikergehalte.

Gistingsproces

Tijdens dit proces wordt de suiker van de druiven omgezet in alcohol en koolzuurgas.

H

Halfdroog

Vage term voor wijnen met een suikergehalte tussen de 4 en 30 gr/l. Niet droog, niet zoet. Meio doce (Port).

Hard

Wrang als gevolg van veel tannine.

Hoofdgisting

Alcoholische gisting; proces waarbij glucose door het enzym zymase wordt omgezet in alcohol (ethanol) en koolzuurgas.

Houdbaarheid

Er is onderscheid tussen microbiéle/enzymatische houdbaarheid: een product is veilig indien het bij normaal gebruik niet bederft, en sensorische houdbaarheid: de smaak van wijn kan door ouder worden ook achteruit gaan.

Hybriden

Modern woord voor kruising. Bij de kruising van twee druivenrassen ontstaan hybriden. Dat geldt voor alle landbouwproducten. De bedoeling hiervan is om sterke eigenschappen verschillende rassen te verenigen in één plant.

I

IGT

Officiële kwaliteitsaanduiding.

Inweken

Bewerking vlak voordat de gisting start. De schillen en het sap zijn bij elkaar in een vat om de kleur en aroma van de schil aan het sap te kunnen overdragen.

J

Jong

Nieuwe oogst smaakt nog jong wanneer:

– de zuren wat scherp zijn;
– de tannine hard;
– de kleur nog niet gebruind;
– de smaken (ook van het hout) nog niet mooi harmonieus zijn versmolten.

K

Kater

Algemeen gevoel van onbehagen na het drinken van kwalitatief mindere wijn. 🙂

Klaring

Het scheiden van de droesem van de wijn. Zie ook droesem.

Koude vergisting

De gistende wijn wordt gekoeld voor het maken van fruitige witte wijnen.

Kruidig

Positieve smaakaanduiding, slaat meer op specerijen dan op groene kruiden.

Kurksmaak

De muffe geur en smaak van een wijn, veroorzaakt door een aangetaste kurk.

L

Lageren

Het bewaren van uw wijn op een prima plaats, totdat deze op dronk is of totdat deze de smaak heeft die u prefereert.

M

Melkzuurgisting

Ook wel malolactische gisting genoemd. Tijdens dit proces wordt appelzuur (uit de druif) door bacteriën omgezet in melkzuur. Melkzuur is zachter van smaak en de wijn wordt hierdoor minder zuur. Rode wijn ondergaat altijd een proces van melkzuurgisting , witte wijn niet altijd.

Methode Traditionelle

Wijnbereiding in twee stappen. De eerste gisting op vat of tank en de tweede gisting in de fles. Doordat het bij de tweede gisting ontstane koolzuur niet kan ontsnappen lost het in de wijn op en ontstaat een mousserende wijn.

Mineralig/Mineraliteit

Aroma’s afkomstig uit de bodem, ze variëren maar geven vaak een zilte, zoutachtige indruk.

N

Nieuwe wereld

Het geheel van wijnlanden die niet bij de oude Europese wijnlanden horen, zoals Chili en Australië. Onder de Oude wereld vallen wijnlanden als Frankrijk, Spanje en Italië.

O

Oenologie

De wetenschap van wijnbereiding. De biochemische aspecten van wijnontwikkeling spelen een belangrijke rol.

Oenoloog

Wijnbouwingenieur, technisch geschoold, technoloog.

Ongefilterd

Niet gefilterde wijn, waarbij droesem nog onder in de fles aan te treffen is.

Oogsten

Het binnenhalen van het fruit, plukken. handmatig of machinaal. Soms ‘s nachts omdat het koeler is: om spontane gisting te voorkomen, omdat de wet een minimale temperatuur vereist (Eiswein), of opdat fruit kouder kan gisten. Soms bij volle maan (macrobiotisch).

Vroeg oogsten doe je wanneer het een hete zomer is geweest (2003). Het fruit is dan al rijp (tannine) en met met langer uitstellen van het oogsten, gaan alle zuren verloren.

Op dronk

Wanneer een wijn genoeg rijping heeft gehad om drinkbaar te zijn. De meeste wijnen zijn bij het bottelen al drinkbaar. Sneller op dronk betekent minder voorraadvorming en geschikt voor dagelijks gebruik.

Oxidatief

Rijpe, zwoele aroma’s tot naar zuur; de wijn heeft te veel contact met zuurstof gehad.

P

Oenologie

De wetenschap van wijnbereiding. De biochemische aspecten van wijnontwikkeling spelen een belangrijke rol.

Oenoloog

Wijnbouwingenieur, technisch geschoold, technoloog.

Ongefilterd

Niet gefilterde wijn, waarbij droesem nog onder in de fles aan te treffen is.

Oogsten

Het binnenhalen van het fruit, plukken. handmatig of machinaal. Soms ‘s nachts omdat het koeler is: om spontane gisting te voorkomen, omdat de wet een minimale temperatuur vereist (Eiswein), of opdat fruit kouder kan gisten. Soms bij volle maan (macrobiotisch).

Vroeg oogsten doe je wanneer het een hete zomer is geweest (2003). Het fruit is dan al rijp (tannine) en met met langer uitstellen van het oogsten, gaan alle zuren verloren.

Op dronk

Wanneer een wijn genoeg rijping heeft gehad om drinkbaar te zijn. De meeste wijnen zijn bij het bottelen al drinkbaar. Sneller op dronk betekent minder voorraadvorming en geschikt voor dagelijks gebruik.

Oxidatief

Rijpe, zwoele aroma’s tot naar zuur; de wijn heeft te veel contact met zuurstof gehad.

P

Persen

Druiven persen. Het sap uit de druiven treden met de voet, was vroeger de gewoonte. Nu nog wel in Portugal (Douro). Door een moderne machine kan dat nu zeer precies worden uitgevoerd. Een belangrijk moment bij het wijn maken. Hoe minder vaste delen je met het sap mee laat vloeien, des te minder er van de schil (tannine) in de most terecht zal komen. Het zuivere sap. Ook de schilwand kan men onbeschadigd achterlaten. Voor een zuivere wijn zijn het glucoserijke sap en de gistcellen van belang. Laat men vaste delen toe in een most, dan zal de wijn anders gaan smaken. Vaste delen zijn er later eventueel uit te filteren. Maar goede apparatuur om dit te kunnen, is erg duur.

Phylloxera

Druifluis die eind 19e eeuw het grootste deel van de Europese wijnbouw vernietigde. Alleen Chili en Cyprus zijn gespaard gebleven.

Podere

Italiaanse term voor een klein wijndomein.

Polyfenolen

In wijn: tannine en de kleurstoffen. Wateroplosbare stoffen die een belangrijke rol in alle levensmiddelen vervullen, als antioxidant, kleurstof, tegengaan van bruinkleuring, remstof voor enzymen. Erg gezond.

Q

Nog geen wijntermen met deze letter.

R

Reductief

Bedompte aroma’s, de wijn heeft te weinig contact met zuurstof gehad.

Reserva

Wijn, aantal maanden rijping in vat en op fles verschilt per gebied/land. B.v. Portugal: 12 maanden gerijpt op hout, 24 maanden op de fles. Een reserva moet voldoen aan drie voorwaarden. Hij moet afkomstig zijn van één goed oogstjaar en minimaal één jaar op vat en één jaar op fles hebben gelegen. Het alcoholgehalte moet minimaal een half procent hoger zijn dan is voorgeschreven.

Rond

Soepel, zacht, niet scherp, half strak.

Rose

Frisse wijn, gemaakt door de schillen van blauwe druiven voor de kleur kort met het witte druivensap te laten meegisten. Meestal een assemblage van druivensoorten.

S

Sangiovese

Betekent: bloed van Jupiter – een rode wijndruif. Voornaamste teelt in Italië, Californië, Australië, Argentinië. Stevige zuren, rood fruit aroma’s, droge klassieke wijnen. Voor topkwaliteit wijnen in Toscane, Italië: Chianti, Brunello, Vino Nobele di Montepulciano. Later in combinatie met Cabernet Sauvignon de basis voor de trendy en zeer dure “Super Toscans”. De eerste Super Toscan was de Tignanello van wijnhuis Antinori.

Slobberwijn

Goedkope, gemakkelijk drinkbare wijnen om zo achterover te slaan.

Smaak

Hoog op smaak of laag? (Subjectieve) vaststelling of een wijn lekker is. Bij dit vaststellen zijn belangrijk: omgevingsfactoren en presentatie, emoties, vooroordelen. Smaak hebben: geoefend in het voor jezelf vaststellen of een wijn lekker is, dat is te leren en niet zo heel moeilijk. Basissmaken welke de tong waarneemt: zout, zoet, zuur en bitter; alle andere waarnemingen gaan via de neus.

Spumante

Italiaanse term voor mousserende wijn. Mousserende wijn heeft een druk van 3-6 bar.

Soepel

Rond, zacht, makkelijk, toegankelijk.

Stabiel

Een wijn is stabiel wanneer de gisting niet spontaan meer optreedt. In deze tijd een verouderd begrip, al kan je bij een handelaar of producent best eens een fles van obscure kwaliteit in je handen gedrukt krijgen.

Steen (smaak)

Steen is een druivenras in Zuid-Afrika. Is hetzelfde als de chenin blanc uit de Loire. Steen (gesteente) is erg belangrijk als onderdeel van de bodemsamenstelling. Bepaalt de mate van wortelgroei, structuur van een wijn. Met een steensmaak wordt de smaak bedoeld die een wijn zal aannemen wanneer deze in kruiken is verpakt. Wordt in wijn mineralig genoemd, dan kan de herkomst van de stenen uit de bodem komen.

Stille wijn

Een niet-mousserende wijn.

Structuur

Kwalificatie die belangrijk is om aan te geven of een wijn te bewaren is, dan is structuur nodig. Dit wordt gevormd door de zuren en tannine. Door laat te oogsten verliest een wijn aan structuur, maar krijgt meer ronding.

Stug

Droge, bittere wijn, wijn zonder fruit.

T

Tafeldruif

Een tafeldruif die uit de hand gegeten kan worden. Deze druif is vaak zoeter dan een wijndruif.

Tafelwijn

(Vino da tavola) Laagste categorie wijn. Meestal uitsluitend met aanduiding van het land van herkomst of de EU.

Tannine

Tannine wordt ook wel looizuur genoemd en komt voor in de schillen, pitjes en steeltjes van druiven. Ook via een eikenhouten wijnvat komt er tannine in de wijn terecht. Bij het persen en gisten van de druiven komt er tannine in de wijn. Door de tannine kan een wijn langer bewaard worden omdat de tannine het oxidatieproces vertraagd.

Tannineus

Wrange wijn door veel tannine, meestal voor onrijpe tannine.

Terroir

Frans, bodemsamenstelling. ‘Terre’ betekent grond of bodem. Staat voor het totaal van de directe omgeving van de druivenstok. Hieronder vallen bodem, microklimaat en de natuurlijke waterhuishouding. Terroir wil ook zeggen dat men de bodem in de wijn kan proeven.

U

Uva

Italiaans voor druif.

V

Varietal wijn

Wijn die voor het grootste deel van één druivenras is gemaakt en genoemd is naar dit druivenras. Deze wijnen komen meestal uit gebieden waar veel druivenrassen op een kleine oppervlakte worden verbouwd. Vooral wijnlanden uit Noord- en Zuid-Amerika, en Australië en Nieuw-Zeeland passen deze praktijk toe. Zie ook Cépage.

Vatrijping

Het proces van rijping van wijn in een vat. Hierdoor wordt de wijn door allerlei biochemische reacties steeds beter drinkbaar.

Vermoeid

Te oude wijn, over het hoogtepunt van de ontwikkeling heen.

Vermoeiend

Wijn met weinig frisse zuren. Kan ook bij jonge wijnen voorkomen, meestal veel alcohol.

Vermout

taliaans, ook wel vermouth. Versterkte witte of rode wijn. Op smaak gebracht met planten, kruiden, suiker en caramel. De grootste producenten zitten in Piemonte. Eén daarvan, Martini & Rossi, is zo bekend geworden dat Martini synoniem is geworden voor Vermout.

Versterkte wijn

Wijnen waarbij de gisting is gestopt door toevoeging van alcohol, zoals port en sherry. De aanwezige suikers in de druiven worden niet omgezet in gist, waardoor de wijn een zoete smaak behoudt. Vroeger gebeurde dit om de wijn beter te kunnen conserveren.

Vinificatiemethode

De manier waarop wijn gemaakt wordt.

Vinificatie

Alles wat nodig is om geperste druiven te veranderen in wijn.

Vino Blanco

Spaans, witte wijn.

Vlak

Gebrek aan concentratie en inhoud.

W

Walsen

Het ronddraaien van het glas (op een tafel of in de hand) om aroma’s los te maken. Eerst ruiken, dan walsen, dan wederom ruiken. Het verdiend aanbeveling een groot glas te nemen bij het proeven van wijn, zie glaswerk.

Wijndruif

Druivenras dat gebruikt wordt voor wijn.

Wijnhuis

Wijnproducent.

Wijnsteen

Kristallen die als witgele kruimels op de bodem van de fles zichtbaar zijn. Teken van goede wijn, aangezien het gehalte aan het lekkere wijnsteenzuur hoog is geweest.
Ontstaat o.a. door (witte) wijn bij lage temperatuur te bewaren. Hierbij kristalliseert wijnsteenzuur uit door een verbinding met Kalium (mineraal) aan te gaan. Heeft geen invloed op de smaak, zoals dépôt dat bij rode wijn wel kan hebben (bitter).

Wrang

De wangen trekken naar binnen, niet echt lekker. Komt voor bij jonge wijnen: onrijpe tannine en weinig lekkere zuren, zoals appel- en citroenzuur. De zuren kunnen door rijping wegvallen, de onrijpe tannine niet.

X

Nog geen wijntermen met deze letter.

Y

Nog geen wijntermen met deze letter.

Z

Zacht

Door het lage smaakgehalte kan een wijn zacht zijn. Zoals een silvaner fluweel benaderen kan. Ook uitgesproken zacht zijn rijke dessertwijnen, maar dan door een hoog suikergehalte, dat mooi in de omliggende structuren is geïntegreerd.

Ziel

Van een fles. Holte in de bodem van een fles, oorspronkelijk bedoeld om te zorgen dat eventueel bezinksel zich niet teveel door de wijn verspreid bij het uitschenken.

Zoet

Smaakkenmerk van een wijn, tenminste 45 g/l (D en O). Wijn met suiker, niet altijd filmend. Bij hogere zuurgehaltes kan een wijn meer suiker hebben voordat de wijn zoet gaat smaken (honing is ook heel zuur). Zoete wijn maken.

Zomerwijn

Een frisse wijn met niet teveel alcohol, vrij droog en strak. Niet complex.

Zuiver

Schoon. Positieve indruk van een wijn. Komt voor bij strakke witte wijnen en rosé.

Zwaar

Zware wijn door een hoog alcoholpercentage en vermoeiend door weinig zuur. Meestal bij warme jaren of warme gebieden. Ook: veel tannine.